Ibsa Suuratu An-Naazi’aat-Kutaa 1

Qiyaamaan haqa wali galaa hin jijjiramne keessaa isa tokkoodha. Zulmii ykn cunqursaa addunyaa keessatti bakka adda addaatti raawwatamu yommuu arginu, hidda sammuu keenya jalaa yaanni kuni ni xiixa, “Guyyaa dhadachi haqummaa itti dhaabbatu jiraachu qaba. Zaalimni har’a dachii badiin balleessu Guyyaan adabbii isaaf malu itti argatu jiraachun dirqama.” Suuratu An-Naazi’at dhugaa wali galaa (Universal Truth) kana ifatti baasti. Hogganaa zaalimota kan ta’e Fira’awna ibsuun dhadachi haqummaa dirqamaan akka barbaachisu namaaf himti. Mee ibsa suuratu An-Naazi’aata haa jalqabnu:

Itti Fufi…

Qiyaamaan Yoomi?

 Gaafin guddaan namoonni Ergamtootaa gaafataa turan keessaa tokko, “Qiyaamaan yoomi? Qiyaamaan jettu kuni yoom dhuftii?” Gaafi akkanaatin of ko’oomsu fi deebii barbaaduf garmalee carraaqun ni barbaachisaa sila? Gaafi kanaaf deebii argachuun dhugummaa Qiyaamaa jijjiruu danda’aa? Rabbiin subhaanahu wa ta’aalaa ogummaa fi rahmata Isaatiin Yeroo Qiyaamaan itti dhootu uumamtoota hundarraa dhokse.

Itti fufi…

Ibsa Suuratu An-Naba’i-Kutaa 3

Ajaa’iba Qur’aanaa ilaaltee ni fixxaa?
Yeroo garii adabbiin si akeekachisaa,
Yeroo biraa mindaan si gammachiisaa
Akkana gochuun isaa
Badii irraa si deebisuuf
Karaa qajeelaatti si qajeelchuf
Gahuumsa dhumaa kee tolchuuf
Keessaa alli kee tole Jannata akka seentuf
Kuni Jecha fakkaataa hin qabnee
Rabbal aalamina irraa kan dhufee
Sirritti qoradhu ni argitaa ajaa’iba baay’ee

Itti Fufi…

Ibsa Suuratu An-Naba’i-Kutaa 2

Hundeewwan iimaanaa keessaa tokko du’aan booda kaafamuu fi wanta Guyyaa Qiyaamaa adeemsifamutti amanuudha. Dhugumatti, du’aan booda kaafamutti, qorannoo, mindaa fi adabbii Guyyaa san adeemsifamutti amanuun jireenya namaa karaa sirrii qabsiisa. Faallaa kanaa, du’aan booda kaafamutti, qorannoo, mindaa fi adabbii Guyyaa sanitti yoo hin amaniin, jireenyi karaa irraa goruun namatti dukkanoofti. Namni Qiyaamatti hin amanne, badii adda addaatti lixuun miidhaa guddaaf of saaxila. Mee har’a Suuratu An-Naba’i irraa wanta Guyyaa Qiyaamaa adeemsifamu irraa muraasaa fi miidhaa nama Qiyaamatti hin amannee haa ilaallu:

Itti Fufi..

Ibsa Suuratu An-Naba’i-kutaa 1

Namni jireenya tana keessatti rakkoon guddaan isatti dhufuun dura, waa’ee rakkoo fi balaa gara fuunduraatti isa qunnamu beeke yoo of qopheesse, dhiphinna baay’ee jala baha. Sababni isaas, waa’ee rakkoo fi balaa kanaa beekun hojiiwwan dhiphinna jala akka bahaniif sababa ta’an hojjata. Qiyaamaan rakkoo fi balaa guddaa gara fuunduraatti addunyaa guutuu muudatuudha. Namni dursee odeefannoo Qiyaamaa walitti funaannachuun qophii gahaa taasise, dhiphinna jalaa nagaha baha. Qophiin Qiyaamaaf taasisan waa sadii: qalbiin dhugaan amanuu, hojii gaggaari hojjachuu fi hojii badaa irraa fagaachudha. Suuratu An-Naba’i odeefannoo Guyyaa Qiyaamaati fi ragaalee du’aan booda kaafamu agarsiisan tan of keessatti qabatteedha. Mee haa ilaallu:

Itti Fufi…

Ibsa Suuratu Al-Insaan-Kutaa Dhumaa

Kutaa darbe keessatti Jannataa fi qananii ishii ilaalaa turreera. Jannanni fi qananiin ishiin of keessaa qabdu haqa shakkii wayitu hin qabne, namoonni amanan gaggaariin gara fuunduraatti seenaniidha. Sababni isaas, odeefannoon waa’ee Jannataa fi haala namoota ishii keessa seenanii Rabbul aalamiin waan hundaa uumee fi Jannata qopheesse irraa kan dhufeedha. Qur’aanni Isarraa waan bu’eef odeefannoo Jannataa fi ibiddaa bal’innaan of keessatti kan qabateedha. Kanaafi, itti aansee ni jedha:

Itti Fufi…

Ibsa Suuratu Al-Insaan-Kutaa 3

Wantoota gurguddaa namni jireenya keessatti hawwuu keessaa tokko, qananii guutuu yeroo hundaa gammachuun guuttame argachuudha. Akkuma beekkamu addunyaan tuni iddoo qormaataa waan taatef, qananiin akkanaa yeroo hundaa turu hin argamu. Kanaafu, qananii yeroo hundaa turaa addaan hin cinne, halkanii guyyaa gammachuun kan guuttame eessatti argatuu? Dhugumatti, riqicha jireenya addunyaa tana irra ce’uun Aakhiratti erga darbanii booda qananii kana argatu. Garuu qananii kana argachuuf Rabbii olta’aatti amanuu, wantoota Inni beeksisetti amanuu fi hojii gaggaarii hojjachuu barbaachisa. Namoonni amanuun hojii gaggaarii baay’ee hojjatan qananii akkami Aakhiratti akka argatan yeroo darbe ilaaluuf jalqabne jirra. Har’as qananii dabalata kana ilaalu itti haa fufnu…

Itti fuf…

Ibsa Suuratu Al-Insaan-Kutaa 1

Namni jireenya keessatti “Eessaa dhufe? Garam deemaa jiraa? Gahuumsi namaa eessa ta’uu danda’aa? Du’ee achumaan ni badaa?” jechuun of gaafachu hin oolu. Dhugumatti gaafilee kanniinif deebii gaha argachuun tasgabbii argachuudha. Namoonni baay’een sababa adda addaa irraa kan ka’e gaafilee kanniiniif deebii gahaa hin argatan. Sababni guddaan deebii gahaa akka hin arganne isaan taasise, madda sirrii deebii kana isaaniif deebisu barbaadu dhiisudha. Dhugumatti, maddi sirriin deebii gahaa itti argatan, Rabbii olta’aa irraayyi. Sababni isaas, Inni Uumaa (Khaaliqa) waa hundaa waan ta’eef, maaliif namoota akka uume, gahuumsi isaanii eessa akka ta’e sirritti beeka. Kanaafi Ergamtoota ni erge, kitaabban ni buuse. Kanaafu, dirqamni nurra jiru gara Kitaaba Rabbiitti deebinee qo’achuudha. Har’as gaafilee armaan oliitiif suurah deebii gaha deebistu ibsa waliin ni ilaalla. Haa jalqabnu:

Itti Fufi…

IBsa Suuratu Al-Mursalaat-Guutuu

Suuratu Al-Mursalaat waa’ee Guyyaa Qiyaamaa, namoota Qiyaamaa kijibsisan, muttaqootaa fi mindaa isaanii ilaalchistee dubbatti. Nama sirritti itti xinxalleef qoricha taati. Gaflaa keessaa isa/ishii dammaqsiti. “Eessa deemaa jirtaa? Gahuumsi kee eessaa? Warra Qiyaamaa kijibsiisan keessaa yoo taate, gahuumsi kee kana. Warra Qiyaamatti amananii fi hojii gaggaarii hojjatan keessaa yoo taate immoo, gahuumsi kee kana” namaan jetti. Eenyutu Suurah tanatti xinxalla ree? Kuni hiika fi ibsa suurah tanaa kitaabban tafsiiraa irraa haala kanaan dhiyaatedha. Buusuf (downlaod) gochuf: https://sammubani.files.wordpress.com/2019/12/tafsiir-suuratu-al-mursalaat.pdf

1 14 15 16 17 18