Category: IIMAANA

Amantii Irraa Murtii beekkamaa mormuu
1-Jalqaba irratti mata-duree kutaa kanaa: “Amantii irraa murtii dirqamaan beekkamu mormuu” hiikna. Asitti mormuun hiika waakkachuu, amanuu dhiisu fi mirkaneessu didu qaba. Amanti irraa dirqamaan murtii beekkamaa jechuun: murtiiwwan amantii irraa wanta zaahiraa (ifaa) namoota addaa kan akka aalimmanii fi namoota wali gala biratti beekkamaa ta’ee fi aalimman wali galtee jala muraa irratti wali galaniidha. Fakkeenyaf kan akka salaataa, zakah, fi kkf, wantoota haraamaa ifaan ifatti dhoowwaman. Fakkeenyaf kan akka ribaa (dhala), zinaa, khamrii fi kanneen biroo. Kunniin hundi amanti keessatti murtiwwan beekkamo ta’aniidha.

Itti Haa Fufnu

Wa’da jechuun waan gaariin waadaa galuudha. Wa’iid immoo zaachadha.
2-Wanta wa’da fi wa’iidatti amanuun of keessatti qabatu keessaa tokko: Jannataa fi ibiddatti amanuudha. Innis, isaan lamaan akka jiran, uumamtoota ta’uu, amma jiraachu isaanii fi kan hin bannee ta’uutti amanuudha. Keeyyattoonni Qur’aanaa fi Sunnah haala fi amaloota Jannataa fi ibidda dubbachu keessatti wal duraa duuban dhufanii jiru. Haaluma kanaan, aalimman Islaamaa kana irratti wali galanii jiru. Wali galtee kana beektonni baay’een ni dubbatu. Isaan keessaa mee muraasa haa kaasnu:

Itti Haa Fufnu

Wa’da fi Wa’iida mormuu fi itti qoosu
Wa’da jechuun waadaa dha. Akka lugaa Arabifaatti Wa’da waan gaarii fi badaa keessatti itti fayyadaman. Ni jedhama: wa’dtuhu kheyran (waan gaarii isaaf waadaa gale.) Wa’dtuhu sharran (sharrii isaaf waadaa gale). Kheeyri fi sharrii yoo addaan baasan, kheeyri keessatti wa’da (waadaa) jedhan, sharrii keessatti immoo wa’iid jedhan. (Kanaafu, wa’da jechuun waan gaarii waadaa galudha. wa’iid immoo waan badaan (sharriin) itti dhaadachu ykn zaatudha.)

Itti Haa Fufnu

Akkaataa Du’aan booda Kaafama Mormuun Iimaana itti diigu-kutaa 2
(C)-Du’aan booda kaafama mormuun keeyyattoota Qur’aanaa ifaan ifatti kaafama mirkaneessan kijibsiisudha. Akkasumas, mormuun kuni odeefannoo sirrii kaafamun akka argamu dubbatan deebisuu, wanta waamichi Ergamtoota irratti wali galee fi kitaabban ittiin bu’an kijibsiisudha. Namoonni keeyyattoota Rabbii subhaanahu kijibsiisan adabbii cimaaf akka saaxilaman Qur’aana keessatti ni arganna:

Itti Haa Fufnu

Akkaataa Du’aan booda Kaafama Mormuun Iimaana itti diigu-kutaa 1
2-Shakkii hin qabu, kaafama mormuun iimaana kan diigudha. Kaafama mormuun karaa adda addaatin ta’a: kaafama ruuhii fi qaamaa mormuun ta’uu danda’a, deebii ruuhii amanuu waliin deebii qaama mormuu ta’uu danda’a. Yeroo biraa immoo kaafama mormuun ruuhin gara qaama biraatti dabarti jechuun ta’uu danda’a.

Itti Haa Fufnu

Du’aan booda kaafamun dhugaa shakkii homaatu hin qabneedha. Garuu namoonni baay’een nama du’ee kaafame waan hin argineef du’aan booda kaafamu ni shakku. Rabbiin subhaanahu wa ta’aala shakkii kana oofuf Kitaaba Isaa keessatti bakka adda addaatti ibsee jira. Mee san keessaa tokko haa ilaallu:

Itti haa Fufnu

Du’aan Booda Kaafamuu Mormuu
1-Akkuma beekkamu Guyyaa Aakhiratti amanuun arkaana iimaanaa jahan keessaa tokkoodha. Guyyaa Guddaa kana dubbachuu fi bakka baay’etti isa mirkaneessutti Qur’aanni kabajamaan xiyyeefannoo itti kennee jira. Tooftaa baay’eetti fayyadamuun akka argamu jabeessee jira. Guyyaa Qiyaamatti amanuu Rabbitti amanuun wal qabsiise. Akkuma jecha Rabbii olta’aa keessatti dhufe:

Itti Haa Fufnu